Voorwoord
Dit artikel beschrijft de lange historie van De Jonge Onderzoekers Amersfoort. Het was een hele speurtocht. Veel informatie komt uit eigen archieven, maar soms hebben we ook informatie verkegen van openbare bronnen op internet. We zullen in dat geval zoveel mogelijk bronnen vermelden. Correcties of toevoegingen zijn welkom. Gebruik het reactieveld onder dit bericht, of stuur een berichtje naar Tjalling.
Dit artikel is bijgewerkt op 15 juli 2024.
Vóór de oprichting
Ergens eind jaren 60, begin de jaren 70, was er een TV programma met de naam De Jonge Onderzoekers, wat gepresenteerd werd door Sonja Barend, Aad Costo en Marga van Praag. Het ging over scholieren en het ‘onderzoeken’ was toen veel meer gekoppeld aan wetenschap in een wedstrijdelement. Geïnspireerd door dit TV programma ontstonden er diverse zelfstandige stichtingen met de naam De Jonge Onderzoekers (bron djog.nl). Op 10 maart 1969 is de Federatie De Jonge Onderzoekers opgericht, een landelijk orgaan welke de individuele stichtingen ondersteunde.
Oprichting
Amersfoort was tien jaar later aan de beurt; op initiatief van dhr. Plukker werden we op 22 januari 1980 officieel als stichting opgericht. Al enkele maanden daarvoor was er al een start gemaakt met de club op de Dodeweg 6 in Leusden, maar we houden de bovenstaande datum als officiële oprichtingsdatum aan.
De eerste jaren zat de club in een heel klein gebouwtje achter een villa aan de Bergstaat, welke eind 1983 werd ingeruild voor een veel grotere locatie aan de Plataanstraat 19. Overigens had de club in het begin nog een tweede naam: Amerlab, jeugdlaboratorium van De Jonge Onderzoekers in Amersfoort.
Blijkbaar ging het daarna wat stroef en kwam de club tot stilstand op 1 april 1985. In 1987 is er echter een doorstart gemaakt (door Mieke met haar man Bart en broer Anthonie).
In 1990 waren er 11 zelfstandige DJO’s over het land verdeeld, die werden ondersteund door de ‘Federatie De Jonge Onderzoekers’. Vestiging Amersfoort hoorde destijds in meer of mindere mate bij het Centrum voor Natuur en Milieu Educatie (CNME), zo stond te lezen in de DJO-info 1 van jaargang 2. De heroprichting van 1987 is blijkbaar succesvol geweest, want we zijn er nog steeds!
Locaties Amersfoort
Dit zijn de locaties waar DJO Amersfoort gezeten heeft. Mocht er nog een locatie ontbreken, geef dat dan graag even door. De oplettende lezer zal ontdekken, dat DJO Amersfoort in Leusden is gestart!
| Jaren | Adres |
| 1980 | Don Bosco Internaat, Dodeweg 6 Leusden |
| 1981-1983 | Bergstraat 30a (in een soort schuurtje van 15m2), achter het toenmalige Instituut Sociale Raadslieden |
| 1983-1985 | Plataanstraat 19 Amersfoort (70m2) |
| — DJO Amersfoort stopt de activiteiten van 1 april 1985 tot 7 maart 1987– | |
| 1987-2005 | Centrum voor Natuur en Milieu, Schothorsterlaan 21 Amersfoort |
| 2005-2015 | Heiligenbergerweg 144 Amersfoort (vanaf hier met Bitlair “Space 1”) |
| 2016 | Ariane 24 Amersfoort (“Space 2”) |
| 2017-2024 | Computerweg 20a Amersfoort (“Space 3”) |
| 2024-heden | Nijverheidsweg-Noord 77 Amersfoort (1e verdieping) (“Space 4”) |
Vanaf de Heiligenbergerweg delen we ons pand met stichting Bitlair. Zij zijn dat “Space 1” gaan noemen en alle opvolgende panden werden doorgenummerd.
Heiligenbergerweg 144 vlak voor de opening (2005)
Vanaf 15 juni 2024 zijn we gevestigd op de Nijverheidsweg-Noord 77 te Amersfoort.
Thema’s, afdelingen of groepen
Vandaag de dag heeft DJO Amersfoort vier thema’s, waarbinnen je een project kan doen. Dit zijn elektronica, informatica, makerspace en chemie. Je kan je vrij bewegen tussen deze thema’s en je hoeft niet meer vooraf te kiezen. In het verleden werd dit onderscheid nog wel gemaakt. Toen moest je kiezen uit een groep, ook wel ‘afdeling’ genoemd. Welke groepen er precies bestaan hebben, weten we ook niet goed terug te halen, maar soms lezen we wat terug uit oude briefwisselingen, jaarverslagen en documentatie:
Er is in 1980 gestart met een elektronicagroep. In een ander document lees ik ook over een biologie-, chemie-, sterrenkunde/ruimtevaart- en computergroep.
In 1981 waren er waarschijnlijk drie actieve groepen:
- Elektronica
- Chemie
- Computer
In 1981 waren ongeveer 30 leden lid van DJO Amersfoort.
In 1983 waren er vier groepen:
- Elektronica
- Computer
- Chemie
- Energie (natuurkunde, sterrenkunde)
Eind 1988 waren er 8 begeleiders en 37 leden.
Eind 1987 waren er drie groepen:
- Elektronica met 18 leden en 1 begeleider
- Scheikunde met 6 leden en 2 begeleiders
- Fotografie met 1 lid en 1 begeleider
Dit groeide daarna snel. Bestuursleden waren niet altijd zelf begeleiders.
In 1992 waren er vier groepen:
- Elektronica
- Fotografie
- Chemie en Biologie
- Informatica
Eind 1992 waren er 6 begeleiders naast het bestuur. Er waren toen 39 leden.
Vanaf 2016 heeft DJO Amersfoort gekozen voor een nieuw systeem. De ‘afdelingen’ waar je een keuze in moest maken zijn losgelaten. Eigenlijk werd dit al een aantal jaren gedaan, maar nu hebben we dit ook verwijderd als invoerveld in het inschrijfformulier en hebben we dit duidelijker gecommuniceerd.
Nu hebben we het thema’s genoemd, waar de leden vrij tussen kunnen bewegen. Er hoeft sinds die tijd geen keuze meer te worden gemaakt, al switch je op een avond tussen drie thema’s. Allemaal goed! Dit kan ook omdat we voldoende begeleiders hebben en de ruimte groot genoeg is. Dat was in het verleden niet altijd het geval.
Begin 2020 heeft DJO Amersfoort 41 leden, 14 begeleiders en 4 ondersteuners. Die laatste groep zijn mensen die zo nu en dan komen helpen begeleiden. Het bestuur bestond uit 4 personen, die ook in de begeleidersgroep actief zijn.
Eind 2024 (na de Coronaperiode) heeft DJO Amersfoort 54 leden, 30 strippenkaart leden en 18 begeleiders. Het bestuur bestaat uit 5 personen. Een flinke groei dus! De Coronaperiode heeft onze club geen schade gebracht.
Diverse feitjes
- In het verleden werden de DJO locaties ook wel jeugdlabs genoemd.
- Vóór ca. 1985 was de leeftijdsgroep 8 – 16 jaar.
- Vóór ca. 1985 waren de DJO openingen verdeeld door de groepen over over verschillende avonden.
- In de jaren 80 en begin van de jaren 90 waren bestuursleden niet perse ook begeleider. Eerder niet dan wel.
- DJO Amersfoort is gestart in het jaar 1979 in Leusden en is op 22 januari 1980 officieel als stichting ingeschreven.
- In maart 1987 maakte DJO Amersfoort een doorstart, nadat het even stil was komen te vallen.
- Halverwege de jaren 90 was er een wachtrij om als lid toe te worden gelaten.
- In de jaren 80 en 90 werden er boekjes uitgegeven onder de naam DJO-info. Er was immers nog geen website en nieuwsmonitor.
- Er is lang een “Federatie De Jonge Onderzoekers” geweest die de individuele DJO locaties ondersteunden en zorgden voor een wedstrijd tussen de clubs. Dit was het centrale orgaan en die is opgericht op 10 maart 1969. Dit kan als de officiële start worden beschouwd van DJO in Nederland.
- Sinds ca 2012 (dit moet ik nog even exact navragen) delen we het pand met hackerspace Bitlair. Door samen op te trekken, zijn we veel draagkrachtiger en kunnen we alle faciliteiten met elkaar delen. We werken ook aan meer samenwerking.
DJO website
DJO Amersfoort heeft sinds het begin van dit millennium een eigen website. Uiteraard ging dat in het begin op initiatief van enkele leden. In 2018 is dat weggezet bij een webteam, waar ook leden in meewerken. Hieronder staan enkele screenshots uit webarchive.
Media
Vanaf 1988 werd er regelmatig een boekje uitgebracht. Een soort nieuwsbrief met, zoals dat toen gebruikelijk was, een introductie van de voorzitter.
In die tijd was internet er nog niet, dus ook geen website, social media, of e-mail om informatie met elkaar te delen. Verwonder je over deze leuke informatie, die ondanks het grote verschil in technologie, toch nog ontzettend veel raakvlakken kent met DJO van vandaag de dag! En begeleider werd met opzet als “begelijder” geschreven. Zou dat nog steeds gelden? 😉
- DJO info
- Oude krantenknipsels
- Dia’s van een DJO manifestatie uit de jaren 80 zijn hier te bekijken;
- Enkele oude Youtube video’s zijn hier te bekijken.
- Negatieven van de fotografieafdeling van eind jaren 80 komen spoedig.
- Oude fotoalbums komen spoedig
Mocht je nog leuke aanvullingen weten op de historie, of je hebt een fout ontdekt, help dan mee om deze informatie te verbeteren. Geef het graag even door aan Tjalling.